Promotieonderzoek | Op zoek naar nieuwe behandelingen voor artrose
23-03-2022 | 10:51
Is artrose (gewrichtsslijtage) te genezen? Lange tijd werd gedacht van niet. Toch verwachten wetenschappers dat het op den duur mogelijk is om kraakbeen terug te laten groeien en bot te herstellen. Michelle Teunissen onderzocht nieuwe strategieën om kraakbeen en botgroei te ontwikkelen. Zij vergeleek de groeischijf van kleine en grote hondenrassen, eigenschappen van volwassen stamcellen uit verschillende hondenweefsels en het effect van gewrichtsdistractie – een behandeling voor mensen met artrose in een eindstadium – op het kraakbeen. Haar promotieonderzoek werd gefinancierd door NWO, ReumaNederland, het KF Hein Fonds en Stichting Dierenziekenhuis Maria Naundorf van Gorkum.
Artrose of gewrichtsslijtage is een veelvoorkomend probleem bij mensen en ook bij dieren. In Nederland hebben bijna 1,5 miljoen mensen artrose in één of meerdere gewrichten, rapporteert ReumaNederland. Uit onderzoek in Groot-Brittannië blijkt dat 2,5% van de Britse honden artrose heeft. Cijfers over de Nederlandse hondenpopulatie ontbreken, maar met zo’n twee miljoen honden in Nederland komt dit neer op 50.000 Nederlandse honden met artrose. Door overgewicht en een hogere leeftijdsverwachting zal het aantal artrosepatiënten de komende jaren stijgen. Artrose gaat gepaard met gewrichtspijn en stijfheid. Dat zorgt onder meer voor bewegingsbeperkingen, slechte slaapkwaliteit en een verminderde kwaliteit van leven. Er is op dit moment geen therapie die het artroseproces kan stoppen of omkeren, of het zieke gewricht kan genezen. Daarom is onderzoek naar artrose zo belangrijk.
Leren van bestaande therapieën
Nieuwe strategieën om artrose te behandelen zijn op verschillende manieren te vinden. “We kunnen bijvoorbeeld veel leren van bestaande therapieën, zoals gewrichtsdistractie”, vertelt Michelle Teunissen. “Deze behandeling wordt toegepast bij mensen met artrose in een eindstadium en zorgt voor goed klinisch effect. Verder zou je lichaamseigen volwassen stamcellen kunnen gebruiken als therapie voor artrose, of kijken hoe kraakbeen en bot zich tijdens de groei ontwikkelen.”
Dwergpoedel vergelijken met Deense dog
Teunissen ging op zoek naar nieuwe targets voor bot- en kraakbeenregeneratie bij honden. “We hebben de groeischijf van kleine en grote hondenrassen vergeleken: de Dwergpoedel en Deense dog”, vertelt de promovenda. “Een groeischijf zit in alle lange beenderen en heb je alleen als kind of puppy. De groeischijf zorgt voor de lengte van de botten. In dit onderzoek hebben we de ribben gebruikt van de honden.”
In de groeischijf zitten hele specifieke cellen, legt Teunissen uit. “Een soort stamcellen die continu nieuwe kraakbeenachtige cellen maken, die worden omgezet in bot. Daardoor krijg je steeds een nieuw stukje bot erbij en wordt het bot steeds langer. Als het bot is uitgegroeid, is de groeischijf helemaal verdwenen en omgezet in bot. Bij de Deense dog gaat het groeiproces langer door dan bij de Dwergpoedel. Deze variatie maakt het interessant.
Lijst met genen
Haar onderzoek sluit aan op eerder onderzoek van Marianna Tryfonidou, hoogleraar Regeneratieve orthopedie bij de faculteit Diergeneeskunde. “We wilden kijken welke genen aan en uit worden gezet in de groeischijf van de Deense dog en die vergelijken met de genen van de miniatuurpoedel”, vervolgt de promovenda. “Als we dit proces zouden kunnen nabootsen, zouden we dat kunnen gebruiken om nieuw bot of kraakbeen te maken. We hebben uiteindelijk een hele lijst met genen gevonden, maar er is meer kennis nodig om hun rol te achterhalen.”
"Cellen uit beenmerg zijn veel beter in het maken van kraakbeen dan cellen uit vet, hebben we ontdekt."
Stamcellen uit beenmerg beter dan vet
Teunissen deed ook onderzoek naar volwassen stamcellen (MSCs) uit beenmerg, vetweefsel en gewrichtskapsel. “Cellen uit beenmerg zijn veel beter in het maken van kraakbeen dan cellen uit vet, hebben we ontdekt. Toch worden stamcellen uit vet vaak ingezet bij de therapie voor honden met artrose, maar dat is misschien niet de meest optimale keuze. Ook zagen we dat stamcellen uit het gewrichtskapsel van honden met artrose minder goed zijn in kraakbeen maken dan stamcellen van gezonde honden. Dat is belangrijk om te weten, als je een gewricht met artrose wilt behandelen met stamceltherapie.”Ook de belasting van het gewricht speelt een rol bij de ontwikkeling en behandeling van artrose. Tijdens gewrichtsdistractie bij mensen met artrose in een eindstadium wordt het zieke gewricht door middel van een distractor ontlast. “We zagen dat deze verminderde belasting in eerste instantie leidt tot verdere afbraak van de gewrichtsweefsels, dat hadden we niet verwacht. Maar na de therapie herstelt het weefsel weer, onder meer door terugkeer van de normale belasting. Als we dit weefselherstel beter begrijpen, kunnen we daarmee ook nieuwe therapieën ontwikkelen voor artrose.
”Na anderhalf jaar wordt de hond nog steeds niet beperkt door gewrichtspijn in het dagelijks leven. Een prachtig resultaat voor een eerste pilotstudie!
Mooie primeur
Het onderzoek leidde tot een mooie primeur, mogelijk gemaakt door het KF Hein Fonds en Stichting Dierenziekenhuis Maria Naundorf van Gorkum: de toepassing van gewrichtsdistractie bij een hond met eindstadium artrose. “Dit was nog nooit eerder gedaan”, zegt de promovenda. “Direct na de gewrichtsdistractie zagen we een klinische verbetering die aanhield tot twaalf maanden na ons onderzoek. De eigenaar bevestigde dat de hond na anderhalf jaar nog steeds niet wordt beperkt door gewrichtspijn in het dagelijks leven. Een prachtig resultaat voor een eerste pilotstudie!”
Botafbraak en -herstel zijn vergelijkbaar voor mens en hond. “Uiteindelijk zullen zij allebei profiteren van deze One Medicine-benadering van artrose.”
18-12-2020 | 15:13
Het jaar is bijna voorbij. Het was een jaar vol uitdagingen en onzekerheden, vol twijfels, angst en verdriet. Maar het was ook een jaar waarin de mensheid zich van haar beste kant liet zien. Een jaar vol solidariteit en verbondenheid, vol aandacht en zorg voor de ander.
En het was een jaar waarin duidelijk werd hoe enorm belangrijk onze dieren zijn, voor ons als individu én voor de maatschappij. Ze zijn onze steun en toeverlaat. Ze maken ons gelukkig en zorgen ervoor dat wij ons minder eenzaam voelen. Ze zijn onze beste vrienden en onderdeel van het gezin. Hun gezondheid is belangrijk, voor ons als individu én voor de maatschappij.
Dankzij de steun van onze Vrienden hebben wij óók in 2020 fantastische projecten mogelijk kunnen maken, allemaal gericht op het duurzaam verbeteren van het welzijn en de gezondheid van onze dieren én ons mensen. In dit kort filmpje laten we je dan ook graag een aantal mooie hoogtepunten zien. We wensen iedereen hele fijne feestdagen en een gelukkig, gezond 2021!
Met een hartelijke groet,
het team van Vrienden Diergeneeskunde
Update behandeling van gewrichtsslijtage bij honden
09-04-2019 | 09:36
Gewrichtsslijtage (artrose) is de meest voorkomende oorzaak van gewrichtsproblemen bij honden wereldwijd, maar op dit moment is er geen genezing voor artrose. Behandeling richt zich vooral op pijnstilling, fysiotherapie en het behouden van een gezond. Echter, in laat stadium artrose, oftewel 'terminale artrose', waarbij pijnstilling geen tot onvoldoende effect heeft en er geen alternatieve behandelmethodes meer zijn, zal uiteindelijk gekozen worden voor euthanasie van het dier.
In de humane geneeskunde wordt op dit moment een nieuwe therapie voor terminale artrose toegepast met veelbelovende resultaten: gewrichtsdistractie. Om te kijken of kniegewrichtsdistractie bij de hond als patiënt een haalbare, acceptabele therapie is voor hond én eigenaar, wilden de dierenartsen van de faculteit Diergeneeskunde gewrichtsdistractie in de knie toepassen bij een kleine groep patiënten. Het zou hierbij om patiënten gaan waarvoor geen alternatieve therapie beschikbaar is en pijnstilling niet meer (voldoende) werkt, de patiënten met terminale artrose.
Dankzij de geweldige steun van de Stichting Dieren Ziekenhuis Maria Naundorf van Gorkum kunnen de dierenarts-onderzoekers van de faculteit Diergeneeskunde sinds begin 2019 aan de slag met dit project.
Graag brengen we jullie op de hoogte van de voortgang tot nu toe:
Voorfase gereed
De voorfase van het onderzoek is gereed. Dit houdt in dat alle relevante documenten zijn opgesteld en ingediend. Hieronder vallen de patiëntinformatie folders, het consentformulier en het gedetailleerde werkprotocol dat naar de IvD gaat voor de gewrichtspunctie die zal worden uitgevoerd in het kader van onderzoek bij de patiënten.
Zoeken geschikte patiënten
Op dit moment zijn de dierenarts-onderzoekers bezig met het screenen van geschikte patiënten. Zij hebben contact gehad met de chirurgen van de Universiteitskliniek voor Gezelschapsdieren, hebben een informatieve presentatie gegeven, en al enkele mogelijke patiënten besproken. Omdat dit pilot onderzoek zeer specifieke eisen heeft, is uit deze screening nog geen geschikte patiënt gekomen. Om deze reden gaan zij uitbreiden naar samenwerkende dierenartsen in praktijken die naar de UKG doorverwijzen. Hun theorie is namelijk dat de patiënten met vergevorderde artrose bij de eigen dierenarts geëuthanaseerd worden in plaats van doorgestuurd worden naar de UKG.
Volgende stappen
Als de juiste patiënt uitgekozen is zal de behandeling met kniegewrichtsdistractie plaatsvinden onder narcose en het frame geplaatst worden. Na het verwijderen van het frame zal de hond worden opgevolgd gedurende minimaal 1 jaar om het effect van de gewrichtsdistractie te kunnen evalueren. In deze opvolg periode zullen het klinisch onderzoek, de röntgenfoto’s, analyse van de gewrichtsvloeistof, en de loopanalyse (meerdere keren) herhaald worden. En natuurlijk wordt tijdens het onderzoek de tevredenheid van de eigenaar gemonitord.
Heb jij een hond met vergevorderde artrose in de knie?
Zoals je hebt kunnen lezen, zijn de dierenarts-onderzoekers op dit moment opzoek naar de juiste patiënten voor het onderzoek. Heb jij een hond met vergevorderde artrose in het kniegewricht en heb je naar aanleiding van dit verhaal het idee dat jouw eigen hond hiervoor in aanmerking zou kunnen komen? Neem dan contact op met jouw dierenarts en vraag aan hem or haar om contact op te nemen voor meer informatie en overleg met de projectleider drs. Michelle Teunissen (m.teunissen@uu.nl).
Copy the code below to embed the widget on your website.
Unfortunately, no results were found
This website uses cookies
These cookies are used to collect information about how you interact with our website. We use this information to improve your ease of use, to personalize and for analysis- and measurement purposes. Please read our privacy policy for more information.
If you choose 'reject all cookies' your information will not be tracked when you visit this website. Only a (necessary) cookie will be placed in your browser to remember that you do not want to be tracked.
Reject all cookies
Select your desired cookies
Click here for more information about cookies of this platform.
Necessary
Functional cookies help make a website more usable by enabling basic functions such as page navigation and access to secure areas of the website. Without these cookies the website cannot function properly.
Read more
Preferences
Preference cookies ensure that a website can remember information that influences the behavior and design of the website, such as your preferred language or the region where you live.
Read more
Statistics
Statistical cookies help website owners understand how visitors use their website by collecting and reporting data anonymously.
Read more
Marketing
Marketing cookies are used to track visitors when they visit different websites. Their goal is to display ads that are tailored and relevant to the individual user. These advertisements thus become more valuable to publishers and third-party advertisers.